10. BÖLÜM I. TBMM DÖNEMİ (23 NİSAN 1920 - 1 NİSAN 1923)

10. BÖLÜM I. TBMM DÖNEMİ (23 NİSAN 1920 - 1 NİSAN 1923)

àBu bölümde çıkan sorularda genel de yapılan işlerin kıyaslanması ve alınan kararlar sorulur. En önemli nokta Temsil heyetinin artık TBMM’nin açılması ile görevinin sona ermiş olmasıdır. TBMM’nin amacı ve özellikleri çok önemlidir.

TBMM’nin Amacı: TBMM’nin amaçları Türkiye’ye bir UMUD oldu. Böyle kodlayabiliriz.

U	M	U		D
Ulusal birliği ve bağımsızlığı sağlamak	Misak-ı Milli kararlarını gerçekleştirmek	Ulusal iradeyi hakim kılmak	Düzenli orduyu kurmak

I. TBMM’nin Özellikleri: *3. Yıl görev yapmıştır.

*Kurucu meclistir çünkü 1921 Anayasasını yapmıştır.

*İhtilalcıdır çünkü kurtuluş savaşını ortaya koşmuştur.

*Savaş meclisidir yani yapılacak inkılaplar planda yoktur asıl amaç savaş durumlarıdır.

*Güçler birliği vardır.

*Kabine sistemi değil meclis hükümet sistemi vardır.

*Demokratik bir meclistir her karar oylanarak alındı.

*Tamamen Türklerden oluşur

*Ordu komutanları aynı zamanda milletvekilidir (Ordu siyasete karışmıştır).

*Parti yoktur sadece gruplar vardır.

*Müdafa-i hukuk grubu CHP’nin çekirdeğini oluşturur.

*Meclis başkanı hükümetin de başkanıdır. Seçimle M. Kemal Başkan seçilmiştir.

I.TBMM Neler Yapmıştır:  *Meclisin çıkardığı ilk yasa Ağnam (Hayvan) vergisini arttırmıştır.

*Gümrük vergileri arttırıldı.

*Askerden kaçmaları önlemek için firariler kanunu çıkarıldı

*Vatana ihaneti engellemek  için Hıyanet-i Vataniye kanunu çıkarıldı.

*İstiklal mahkemeleri kuruldu (Üyeler milletvekilleridir).

*Düzenli orduyu kurdular.

*1921 Teşkilat-ı Esası Anayasasını hazırladı.

*Nisab-ı Müzakere (İçtüzük) çıkarıldı.

NOT: En çok sorulan şudur: I. TBMM M. Kemale 3 aylığına Başkomutanlık yetkisini veren 5 Ağustos 1920’de Başkomutanlık kanunu çıkarıldı. Meclisin tüm yetkisi 3 aylığına M. Kemal’e verildi. 3 aylık olması Demokrasiye aykırı olmasın diye sonra 4 ay, 4 ay uzatıldı. Zaten en sorunda da süresiz hale getirildi amaç; hızlı karar alıp uygulayabilmektir.

NOT: M. Kemal Başkomutanlık yetkisini aldıktan sonra Tekafi Milliye Emirlerini çıkardı yani yetkiyi veren I. TBMM kanunu çıkaran tek başına M. Kemal’dir.

I.TBMM yeni olduğu için bir anayasaya ihtiyaç vardır. Bunun adı da yeni bir teşkilatlanma gerekeceğinden 1921 Teşkilat-ı Esasi’dir.

1921 Anayasanın özellikleri:

*Çerçeve (Kazustik) anayasasıdır. Yani genel hatlarıyla ifadeler vardır. Yumuşak Anayasa.

*Seçimler 2 yılda bir yapılır zaten 2 yıl sonra 1923 de seçim yapılacaktır.

*Din ve şeriat ile ilgili işler TBMM’ce yürütülür. (Laik değildir).

*Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir (Tüm anayasada değişmeyen tek hüküm).

*Esnek bir anayasadır amaç hızlı kararlar almak (güçler birliği vardır).

*I.TBMM Döneminde TBMM’ye karşı birçok ayaklanma çıkmıştır. Bunu önlemek için istiklal mahkemeleri kuruldu. Çıkan ayaklanmalar Kurtuluş Savaşının kazanılmasını geciktirdi.

TBMM bu ayaklanmaları bastırınca TBMM’nin içte otoritesi artmış oldu.

I.TMBB döneminde çıkan isyanlar şunlardır: Ahmet Anzavur, Kuva-i inzibatiye, Şeyh Recep, Cemil Çeto, Ali Batı-Şeyh Eşref, Urfa Milli Aşireti, Konya, Afyon, Yozgat, Bolu ayaklanmaları, Demirci Mehmet Efe, Yörük Ali, Çerkez Ethem (en önemlisi).

Milli Mücadeleye karşı olan basın ve yayın organları (YÜZ PATİŞGA)

Y	Ü	Z	P	A	T	i	Ş	G	A
Yenidünya	Ümit (Dergi)	Zafer (Zincirbent)	Peyami Sabah	Alemdar	Tan	İrşad	Şarkın Sesi	Güleryüz	Aydede (dergi)

Sadece Milli Mücadeleye karşı olanları bilirsek diğerlerinin tamamı Milli Mücadeleyi destekleyen basın ve yayınlardır.

NOT: Ceride-i Resmi gazetesi I.TBMM’nin resmi gazetesidir. Basın-Yayın değildir.

(10 AĞUSTOS 1920) SEVR  ANTLAŞMASI

Bu anlaşma ölü bir anlaşmadır. Çünkü Kurtuluş savaşı kazanılmıştır. Ama yine de bunun maddelerini bilmemiz gerekiyor. Bu anlaşma ile şu aklımızda kalsın Bu Anlaşmanın geçerli olması demek  Osmanlının Bekasının bitmesi demektir.

Resmen parçalanıyor kavramını (OS-BEKA) olarak kodlayabiliriz

Ordular: Osmanlı 50 binden fazla asker bulunduramayacak ve ağır silah edinemeyecek. Amaç oluşabilecek direnişi en baştan önlemek.

Sınırlar: İstanbul’un batısından itibaren Yunanistan; Adana, Mersin, Hatay, Antep, Urfa Fransızlara, Muğla, Antalya, Konya İtalyanlara, Musul, Irak, Arabistan İngilizlere kalacaktır. Yani Osmanlıya Ankara ve çevresi kalıyordu.

Boğazlar: Türk üyelerin bulunmadığı sadece Avrupa komisyonundan oluşan bir grup boğazları yönetecektir., Savaş dahil her zaman açık olacaktır.

Ekonomi: İtilaf devletlerinden oluşan komisyon Osmanlı Ekonomisini yönetecektir.

Kapitülasyonlar: En geniş biçimde devam edecektir.

Azınlıklar: Azınlıklar okul açabilecek, askerlik yapmayacak, vergi vermeyecektir.

Tarih İle İlgili Bazı NOTLAR

*Osmanlı resmen Sevr ile parçalandı.

*Osmanlı fiilen Mondros ile sona erdi

*Osmanlı Mudanya Antlaşması hukuken sona erdi

*Saltanatın kaldırılması ile resmen sona erdi

*Lozan anlaşması ile Osmanlının bittiği Tüm Dünya kamuoyunda kabul edildi.

NOT: Sevr’i  Damat Ferit Hükümeti adına Milli Eğitim Bakanı Hadi Paşa ve Rıza Tevfik Paşa imzaladı.